Ik spreek veel verschillende soorten teksten in: radiospots, informatieve filmpjes, jingles … Idealiter ‘bekken’ die teksten goed en zijn ze op zo’n manier geschreven of vertaald dat ze makkelijk in de mond en in het gehoor liggen. Doorgaans is dat ook zo. Maar geregeld stuit ik toch op teksten waarvan mijn handen beginnen te jeuken. Ik ben zelf al vijftien jaar redacteur en moet me soms bedwingen om een tekst niet eerst nog te redigeren voor ik hem inlees.
Waar komen de teksten die ik inspreek zoal vandaan? Stel: een bedrijf wil een radiospot laten maken. Idealiter wordt die bedacht door het marketingteam. Maar niet alle kleine ondernemingen hebben dat. En vaak wensen ze geen budget uit te besteden aan een externe copywriter. Allemaal oké als je zelf een creatieve taalvirtuoos bent. Maar het resultaat is vaak tenenkrommend. De slechte kwaliteit van je tekst kun je niet verstoppen achter een mooi klinkende stem. Dus de boodschap is: zorg eerst voor een goede tekst voor je die naar een voice-over stuurt.
Radiospots moeten nieuwsgierigheid, interesse oproepen. To-the-point en commercieel gericht. Explainers moeten duidelijk zijn, vlot te volgen. Het is helemaal niet erg als je het zelf moeilijk vindt om doelgericht teksten te schrijven. Maar zorg er dan voor dat je iemand inschakelt die dat wél kan. De voice-over zal je boodschap des te beter kunnen overbrengen.
Wat met taalfouten? Tja, als voice-over én redacteur wil ik uiteraard liever geen foute teksten inlezen. Gelukkig kan ik zelf tijdens het inspreken snel kleine fouten rechtzetten. Als er staat: het meisje die, dan lees ik het meisje dat. Fout is fout. Over zo’n geval is geen discussie mogelijk. Daarover hoef ik me bij mijn opdrachtgever niet te verantwoorden. Al laat ik hem uiteraard wel weten dat ik bepaalde zinnen anders heb gelezen dan gevraagd. Of ik lees beide versies in: de aangeleverde foute tekst en de gecorrigeerde tekst. Want ja, geloof het of niet, maar sommige opdrachtgevers verkiezen een foute versie boven een correcte, ‘omdat de klant het zo vraagt’.
Maar wat met grotere fouten? Onlangs ontving ik een tekst voor een getimede video, die vertaald was vanuit het Engels. Bij zowat de helft van de werkwoordsvormen was er geen noodzakelijke inversie toegepast: Net zoals de afgelopen jaren, jij kunt investeren in … In plaats van kun jij investeren in, dus. Daar val ik eerlijk gezegd echt van achterover. Zo’n onzin wordt niet eens uitgekraamd door de gratis versie van Deepl of ChatGPT, laat staan (mag ik hopen) door een gediplomeerd vertaler. Onbegrijpelijk. En daar sta je dan in je studiootje: laat ik mijn goodwill zien en pas ik de hele tekst aan? Of stuur ik alles terug met de urgente vraag om de tekst eerst grondig onder handen te nemen? Tja. Uiteindelijk heb ik de tekst zelf gecorrigeerd omdat de audio diezelfde avond klaar moest zijn. Maar eerlijk gezegd vind ik niet dat je dat van een voice-over kunt verwachten.
Als voice-over heb je dus ook een goed taalgevoel nodig om snel te kunnen schakelen als je kleine foutjes tegenkomt. Naast echte taalfouten zijn er natuurlijk ook nog nice-to-haves. Kleine dingen die een tekst beter zouden kunnen maken, maar die ik niet verander omdat het niet om echte ‘fouten’ gaat en het dus moeilijker is om zulke wijzigingen te verantwoorden. Doorgaans gaat het om buikgevoel. Een fictief voorbeeldje: Koop je parketvloer bij Vloermans! Te bereiken op nummer xxx voor een afspraak. Zou het niet vlotter klinken als je zegt: Bel naar xxx voor een afspraak? Tuurlijk. Maar het origineel is niet fout. En ik heb doorgaans de tijd noch de financiële ruimte om met een klant te gaan discussiëren over wat al dan niet beter klinkt. Dat moet (in een eerdere fase!) met de marketingafdeling of de copywriter gebeuren. Of in het slechtste geval met de nonkel die vroeger de beste opstelletjes schreef. Toch weent mijn redactiehart als ik ergens een voor de hand liggend laagje finetuning mis …
Ongelooflijk blij word ik dan ook wanneer ik aanvoel dat een tekst is voortgevloeid uit het werk van capabele copywriters en vertalers. Een echt plezier is het om zulke teksten in te spreken. Een tekst van hoge kwaliteit wordt een echt pareltje als er een stem van hoge kwaliteit aan gekoppeld wordt. Bij dezen dan ook een dikke pluim voor die tekstleveranciers die mij dubbel zoveel plezier geven in mijn inspreekwerk en essentieel zijn om een tekst tot leven te laten komen
